Waarom thuiswerken (g)een goed idee is

Afgelopen tijd hebben we volop thuisgewerkt waar mogelijk. Maar nu de overheid heeft aangegeven dat we weer naar kantoor mogen, nemen de files en overvolle treinen weer toe. Daarmee rijst de vraag: is thuiswerken een goed idee of niet? En met je als werkgever thuiswerken stimuleren of juist ontmoedigen?  

Eerst even de cijfers over thuiswerken op een rij: voor de coronacrisis werkte ruim 1 op de 5 werknemers gemiddeld minstens één dag in de week vanuit huis, blijkt uit onderzoek van SCP in 2019.

Een jaar later – eind 2020 en dus vol in de coronacrisis – werkte bijna de helft (48%) van de werknemers thuis. Om precies te zijn werkte 35% volledig en 14% deels vanuit huis. Daarnaast geeft 14% van de werknemers aan dat ze nog niet (volledig) thuiswerkt, maar dat wel zou kunnen.

Als de COVID-19 pandemie echt helemaal voorbij is en de noodzaak voor thuiswerken op dat vlak verdwenen is, zegt bijna 1 op de 4 werknemers aan nog steeds grotendeels vanuit huis te willen werken.

Dit zeggen de onderzoekers over thuiswerken

Kortom, thuiswerken is een blijvertje. Uiteraard kan niet iedereen vanuit huis werken. Wel wordt het voor de meeste werknemers steeds makkelijker. Maar hoe fijn en praktisch is dat? Daarover verschillen de (onderzoeks)meningen.

De 6 opvallendste feiten over thuiswerken op een rij:

1. Thuiswerkers worden over het hoofd gezien bij promotie

Werknemers die regelmatig thuiswerken maken minder vaak promotie dan de collega’s die altijd op kantoor werken. Dat blijkt uit onderzoek van Daniel Cable en Kimberley Elsbach, professoren aan de London Business School.

Uit het oog uit het hart geldt blijkbaar ook voor werknemers, aldus de onderzoekers. Hoe minder je letterlijk zichtbaar bent voor de manager, hoe minder kans je maakt op promotie. Wie veel tijdens kantooruren op de werkvloer is, wordt als verantwoordelijk en betrouwbaar gezien. Ben je ook buiten de reguliere werktijden regelmatig zichtbaar aan het werk, dan levert je dat ook nog de status ‘toegewijd’ op.

Meer zichtbaar zijn

Veel managers zijn zich niet bewust dat ze deze labels op hun werknemers plakken puur op basis van het aantal uren dat ze diegene op kantoor zien. Oftewel, een werknemer die vrijwel nooit zijn kpi’s haalt maar wel altijd op kantoor is, wordt betrouwbaarder en verantwoordelijker ingeschat dan zijn collega die altijd bovengemiddeld presteert, maar grotendeels vanuit huis werkt.

Nog meer reden om duidelijke kpi’s met je werknemers af te spreken en hen enkel op output af te rekenen, in plaats van aanwezigheid. Andersom moeten thuiswerkers zich realiseren meer zichtbaar te zijn. Bijvoorbeeld door regelmatig updates te geven via de mail en telefoon, op kantoor extra nadrukkelijk aanwezig te zijn en thuis goed bereikbaar.

2. Thuiswerken helpt de werk-privébalans niet

Vaak wordt aangegeven dat thuiswerken ideaal is voor een goede werk-privébalans. Maar in de praktijk blijkt het nog niet zo makkelijk om thuiswerken én het privéleven goed te kunnen combineren. Vooral voor vrouwen met kinderen blijkt de balans lastig te vinden te zijn. Dat blijkt uit onderzoek van SCP toen de scholen wél open waren in coronatijd.

Belangrijkste redenen (voor corona) om toch vanuit huis te werken zijn overwerk en beter kunnen concentreren en/of efficiënter kunnen werken. Slechts 11 procent werkt thuis om de reistijd te verminderen en 8 procent noemt het combineren van zorg en werk als reden om thuis te werken.

Te veel overwerken

Gebrek aan een aparte werkruimte en kinderen die (na schooltijd) toch vragen komen stellen onder werktijd, worden als belangrijkste argumenten genoemd waarom thuiswerken de werk-privébalans niet bevordert.

Andere belangrijke reden waarom de werk-privébalans niet verbetert bij thuiswerken is omdat veel thuiswerkers (deels) overwerken, blijkt uit onderzoek van CBS uit 2017. Zowel incidentele als geregelde thuiswerkers werken gemiddeld 15 procent van hun werktijd over. En dat overwerk gaat vaak gepaard met het ervaren van een hoge werkdruk.

Bovendien geven werknemers die incidenteel thuiswerken het vaakst aan dat hun werk- en privéleven minder in balans is. Zo’n 36 procent van de deze groep geeft aan het werk weleens te verwaarlozen vanwege de familie.

3. Thuiswerkers voelen zich achtergesteld

Thuiswerkers voelen zich vaker achtergesteld bij hun collega’s die wel op kantoor werken. Dat blijkt uit onderzoek van HBR onder 1.153 Amerikaanse werknemers. 52% van hen zegt – af en toe – thuis te werken. Maar als ze dat doen, voelen ze zich niet gelijk behandeld.

De thuiswerkers vrezen dat er over hun geroddeld wordt, dat er informatie wordt achtergehouden en dat niemand hun belangen behartigt. Soms hebben ze zelfs het idee dat hun positie wordt ondermijnd. Bovendien merken ze dat problemen minder snel worden opgelost dan als ze op kantoor hadden gezeten.

Meer contact blijven houden

Gelukkig geven diezelfde werknemers ook aan wat er moet gebeuren om weer meer betrokken te raken. Zo vinden ze het belangrijk dat collega’s beschikbaar zijn op het moment dat zij aan het werk zijn. Niet vreemd is dat de thuiswerkers veel belang hechten aan Zoom, Microsoft Teams, Slack en andere digitale communicatiemiddelen. En ook de telefoon prefereert boven e-mail.

Andere aanbeveling is om het contact met de thuiswerker niet te beperken tot werkzaken, maar ook af en toe te informeren naar de persoonlijke omstandigheden. Het feit dat je elkaar niet meer tegenkomt bij de koffieautomaat, betekent dus niet dat je ook het bijbehorende praatje achterwege kunt laten. En als iemand dan eens op kantoor is, wordt regelmatig één-op-één-contact met de teammanager ook erg gewaardeerd.

4. Jongeren zijn productiever op kantoor

48% van de werknemers onder de 35 jaar vindt zichzelf productiever op kantoor. Dat blijkt uit onderzoek van Maintel – specialist in bedrijfscommunicatie – onder 1.000 werknemers in het Verenigd Koninkrijk. Opvallend is dat van de oudere generatie, werknemers van 55 jaar of ouder, slechts 19% zichzelf productiever op kantoor vindt dan thuis.

Een generatiekloof dus. Maar wel een opvallende. Uit het onderzoek komt echter een logische verklaring naar voren: jonge werknemers hebben het gevoel zich nog te moeten bewijzen. Daarnaast hebben ze meer behoefte aan face-to-face-ondersteuning van collega’s. En dan is het lastig als 28% van de respondenten aangeeft collega’s lastig te pakken te krijgen als ze niet op kantoor werken.

Voor oudere werknemers is thuiswerken juist een uitkomst, omdat ze hun tijd efficiënter kunnen indelen en kunnen combineren met de verantwoordelijkheden die ze thuis hebben.

5. Thuiswerkers zijn minder productief

Er kleeft een risico in werknemers veel laten thuiswerken zonder dat goed te faciliteren. Uit onderzoek onder ruim 1.000 werknemers blijkt dat een aantal randvoorwaarden ervoor kan zorgen dat de productiviteit onder thuiswerkers afneemt.

Denk aan verouderde soft- en hardware waardoor werknemers geregeld te kampen hebben met computerproblemen. En ook het lastig of geen toegang krijgen tot bedrijfsdata op afstand doet afbreuk aan de productiviteit. En dan is er nog het risico op arbeidsgerelateerde klachten als de thuiswerker ‘gewoon’ aan de keukentafel werkt in plaats van een arboverantwoorde thuiswerkplek.

Wie thuiswerken toestaat, doet er dus goed aan om de randvoorwaarden ook goed te regelen. Vooral ook om te profiteren van de resultaten uit het volgende onderzoek.

6. Thuiswerkers leveren geld op

1.600 euro per jaar. Dat levert iedere thuiswerker een bedrijf extra op. Dat stelden althans Nicolas Bloom, econoom aan Stanford University, en zijn oud-promovendus James Liang in 2013. Mogelijk ligt dit bedrag bijna tien jaar later een stuk hoger.

De onderzoekers lieten 125 werknemers van een reisagentschap uit Shanghai 9 maanden lang thuiswerken. De 125 andere werknemers van het bedrijf moesten juist iedere dag naar kantoor komen.

De conclusie: iedere thuiswerker levert het bedrijf jaarlijks 1.600 euro extra op. De belangrijkste oorzaak: de thuiswerkers waren 13% productiever dan degenen die dagelijks naar kantoor kwamen. Ze begonnen vroeger, namen minder lang en minder vaak pauze en konden zich beter concentreren. Ander voordeel? De thuiswerkers haalden meer voldoening uit hun werk en waren minder vaak geneigd hun baan op te zeggen.

Faciliteer alle behoeften

Conclusie: thuiswerken kan het bedrijf én de werknemers veel opleveren. Het is dus voordelig voor beiden partijen. Maar dan moet je als werkgever wel de juiste randvoorwaarden scheppen. Denk daarbij aan de juiste devices, software, toegang tot bedrijfsdata, (online) communicatiemiddelen en de werkplek zelf.

En realiseer je daarnaast dat niet iedereen thuiswerken prettig vindt. Faciliteer dus ook de werknemers die wel het liefst iedere dag naar kantoor komen.

Lees ook: